Để pha được nước mắm ngon đòi hỏi rất nhiều công đoạn, nguyên liệu gồm mắm tươi thái mỏng, gạo nếp trắng, muối tinh, tương do người dân làm với công thức gia truyền và kinh nghiệm hàng chục năm. Nước mắm làm mắm ruốc cần kiểm tra kỹ hơn giò xào, gỏi cuốn dày hơn không bị ngập trong nước. Bể mắm cần được rửa sạch và phơi khô trong vài ngày. Công đoạn nào cũng đòi hỏi phải làm sạch, và người thợ phải tỉ mỉ và tinh tế.

Mẹ tôi có một nguyên tắc, ví dụ như “phép thuật” của bà là rán, chuẩn bị nguyên liệu cho vào nồi sứ, lót vải và khăn xô lên để nước mắm ruồi nhặng bay vào, không ai thấy. Hoặc đóng cửa. Chỉ khoảng 10 ngày sau, khi chuyển nước mắm từ lọ sang lọ thủy tinh, chị mới đem ra khoe với mọi người.

Nước chấm ngon phải có màu vàng mật ong đậm đà. — Mắm phải 3 bữa trăng mới ra. Vì vậy, món mắm này thường được ăn gần Tết hoặc vào tháng Giêng. Vì ngày Tết nhiều món ăn tốn nhiều năng lượng nên khi nêm nước mắm sẽ ảnh hưởng đến vị giác. Nước sốt này có thể ăn với thịt ba chỉ hoặc dăm bông, hành muối, xà lách, rau mùi và rau thơm. Một số gia đình có thể ăn kèm với khế, dứa, chuối xanh. Khi ăn chỉ cần rắc chút tiêu vào nước mắm cho thơm, không cần thêm gia vị khác.

Nhúng cá và hành muối vào thịt vừa chín, bổ làm bốn, xếp gọn gàng trên lá xà lách, thêm một nhúm ngò xanh, rau thơm rồi xối nhẹ vào miệng. Nước mắm ăn với cơm nóng hơn là bún.

Đối với những người không ăn được mắm “sống”, có một cách khác để ăn mắm, đó là luộc với thịt xắt hạt lựu như lòng lợn. Nước mắm và cơm cũng ngon, nhưng thường là nước mắm “hao”.

– Nước mắm có thể ăn với thịt luộc hoặc với cơm.

Ngày 20 tháng 9, ngày mồng 5 tháng 10, mùa mưa lại về, như một món quà của trời, thiên nhiên đã ban tặng cho miền bắc bao trận chiến. Và mắm chỉ được làm vào thời điểm này, thường là khi thu hoạch cuối năm. Mắm được ăn theo mùa, nhưng ít thấy nơi nào có mắm tôm, mắm tép mà bán quanh năm có lẽ vì không để được lâu. Đồ quý hiếm thì ăn được vài bữa mắm, đợi học kỳ sau trong bếp của mẹ.

Việt Chelsea